انواع جراحی‌ شکستگی دست: روش‌ها، مزایا و مراقبت‌های بعد از عمل

شکستگی‌های دست یکی از شایع‌ترین آسیب‌های ارتوپدی هستند که ممکن است در اثر ضربه، زمین خوردن یا تصادف به‌وجود بیایند. اگر شدت شکستگی بالا باشد یا قطعات استخوان به‌درستی در کنار هم قرار نگیرند، جراحی شکستگی دست ضروری می‌شود. هدف اصلی از جراحی شکستگی دست، بازگرداندن ساختار و عملکرد طبیعی استخوان‌ها و مفاصل دست است.

در این مقاله، انواع مختلف جراحی‌های شکستگی دست از ناحیه مچ تا نوک انگشتان را بررسی می‌کنیم و به شما توضیح می‌دهیم که چه زمانی جراحی ضروری است، هر روش چه کاربردی دارد، و پس از جراحی باید چه مراقبت‌هایی انجام دهید.

بیشتر بخوانید: همه چیز درباره ی سندروم تونل کارپال

چه زمانی جراحی شکستگی دست ضروری است؟

در برخی موارد شکستگی‌های دست با گچ یا آتل قابل درمان‌اند. اما گاهی اوقات، شرایط خاصی ایجاب می‌کند که برای بازسازی کامل، از جراحی استفاده شود.

مهم‌ترین دلایل نیاز به جراحی شکستگی دست

• شکستگی‌های جابجا شده (که قطعات استخوان از جای خود حرکت کرده‌اند)
• شکستگی‌های باز (استخوان از پوست بیرون زده باشد)
• چند تکه شدن استخوان
• آسیب به مفاصل یا عصب‌های مجاور شکستگی
• شکستگی‌هایی که با درمان غیرجراحی بهبود نیافته‌اند

در چنین شرایطی، تنها راه بازیابی عملکرد کامل دست، جراحی شکستگی دست خواهد بود.

انواع جراحی شکستگی دست بر اساس محل آسیب

نوع جراحی شکستگی دست بستگی به محل دقیق شکستگی دارد. پزشکان دست و جراحان ارتوپد، بر اساس تصویربرداری (مانند رادیولوژی یا سی‌تی‌اسکن) نوع مناسب جراحی را انتخاب می‌کنند.

جراحی شکستگی انگشتان دست

این نوع جراحی معمولاً برای شکستگی استخوان‌های فالانژ استفاده می‌شود. در این روش، با استفاده از پین یا پیچ‌های کوچک، استخوان‌های انگشت تثبیت می‌شوند. گاهی برای شکستگی‌های شدیدتر از صفحات فلزی استفاده می‌شود.

جراحی شکستگی کف دست (متاکارپ)

در این نوع، استخوان‌های کف دست که بین مچ و انگشتان قرار دارند، درگیر می‌شوند. جراحی معمولاً با استفاده از پلاک و پیچ برای نگهداری استخوان‌ها در موقعیت مناسب انجام می‌گیرد.

جراحی شکستگی مچ دست (رادیوس دیستال)

یکی از رایج‌ترین نوع شکستگی‌ها به‌ویژه در سالمندان، شکستگی مچ دست است. در جراحی شکستگی مچ دست از صفحات فلزی (پلیت) برای نگهداری استخوان استفاده می‌شود. این روش کمک می‌کند تا حرکت دست پس از جراحی سریع‌تر بازگردد.

انواع روش‌های جراحی شکستگی دست از نظر تکنیک

فیکساتور داخلی (Internal Fixation)

در این روش، با استفاده از پیچ، پین یا پلاک، استخوان‌ها از داخل ثابت می‌شوند. مزیت این تکنیک دقت بالا، ثبات زیاد و بهبودی سریع‌تر است. این روش، رایج‌ترین شیوه در جراحی شکستگی استخوان دست محسوب می‌شود.

فیکساتور خارجی (External Fixation)

در شکستگی‌های پیچیده یا باز، پزشک ممکن است از فیکساتور خارجی استفاده کند. در این تکنیک، با استفاده از میله‌هایی که از خارج بدن به استخوان‌ها متصل می‌شوند، استخوان در موقعیت صحیح نگه داشته می‌شود. این روش معمولاً برای کاهش آسیب به بافت نرم اطراف کاربرد دارد.

جااندازی بسته همراه با پین‌گذاری

در این روش، بدون نیاز به برش گسترده، استخوان‌ها جااندازی شده و از طریق پین یا سیم (کیرشنر وایر) ثابت می‌شوند. این روش برای شکستگی‌های ساده و بدون جابجایی زیاد مناسب است.

مزایا و معایب جراحی شکستگی دست

جراحی شکستگی استخوان ، مانند هر نوع جراحی دیگری، مزایا و معایب خاص خود را دارد که باید با دقت بررسی شود.

مزایا

• بازگشت سریع‌تر عملکرد دست
• کاهش ریسک بدجوش خوردن استخوان
• امکان حرکت زودتر انگشتان و مچ
• کنترل بهتر بر روی محل شکستگی

معایب و ریسک‌ها

• نیاز به بیهوشی یا بی‌حسی موضعی
• خطر عفونت در محل عمل
• احتمال آسیب به عصب یا عروق
• نیاز به فیزیوتراپی طولانی‌مدت برای بازیابی کامل

مراقبت‌های پس از جراحی شکستگی دست

موفقیت در جراحی تنها به مهارت جراح محدود نمی‌شود، بلکه مراقبت‌های بعد از عمل نیز نقشی اساسی در روند بهبودی ایفا می‌کنند. پیروی دقیق از دستورات پزشک و توجه به نکات زیر، شانس بهبودی کامل و کاهش عوارض را افزایش می‌دهد.

مدیریت درد و التهاب پس از عمل

پس از جراحی شکستگی دست، درد و تورم امری طبیعی است. پزشک برای شما داروهای مسکن و ضدالتهاب تجویز خواهد کرد. استفاده از کیسه یخ به‌صورت متناوب (مثلاً هر 2 ساعت به مدت 15 دقیقه) می‌تواند تورم را کاهش دهد. بالا نگه‌داشتن دست نیز باعث بهبود سریع‌تر می‌شود.

مراقبت از بخیه و زخم جراحی

بخیه‌ها باید تمیز و خشک نگه‌داشته شوند. در صورت مشاهده هرگونه علائم عفونت مانند قرمزی، ترشح یا تب، فوراً باید به پزشک مراجعه کنید. تعویض پانسمان طبق دستور پزشک الزامی است. اگر پانسمان خیس یا آلوده شد، باید بلافاصله تعویض شود.

تمرینات فیزیوتراپی و توان‌بخشی

پس از جراحی شکستگی دست، بی‌حرکتی طولانی ممکن است باعث خشکی مفاصل و ضعف عضلات شود. فیزیوتراپی با تمرینات خاص به بازیابی کامل قدرت و انعطاف‌پذیری کمک می‌کند. معمولاً جلسات فیزیوتراپی از 1 تا 2 هفته بعد از جراحی شروع می‌شود و بسته به نوع شکستگی و جراحی، تا چند ماه ادامه می‌یابد.

بیشتر بخوانید: درمان سندروم تونل کارپ – راهنمای جامع

مدت زمان بهبودی پس از جراحی شکستگی دست

مدت زمان لازم برای بهبودی بعد از جراحی بستگی به عوامل متعددی دارد:

• محل شکستگی (انگشت، کف دست، یا مچ)
• نوع جراحی انجام‌شده
• سن و سلامت عمومی بیمار
• پیروی از برنامه توان‌بخشی و فیزیوتراپی

جدول زمانی معمول برای بهبودی

مرحله	مدت زمان تخمینی
کاهش درد و التهاب	1 تا 2 هفته
جوش خوردن استخوان	4 تا 8 هفته
بازگشت حرکات دست	6 تا 12 هفته
بازگشت کامل قدرت	تا 6 ماه یا بیشتر

افرادی که از برنامه درمانی پیروی کنند، معمولاً عملکرد کامل دست خود را بازیابی می‌کنند. البته در شکستگی‌های شدید، ممکن است مقداری محدودیت حرکتی باقی بماند.

هزینه جراحی و عوامل مؤثر بر آن

هزینه جراحی شکستگی استخوان دست ممکن است بسته به محل انجام جراحی (بیمارستان دولتی یا خصوصی)، نوع شکستگی و وسایل استفاده‌شده (مانند پلیت و پیچ) متفاوت باشد.

عوامل مؤثر بر هزینه جراحی

• نوع بیهوشی (موضعی یا عمومی)
• استفاده از ابزارهای خاص مانند پیچ، پین یا فیکساتور خارجی
• هزینه‌های جانبی مانند تصویربرداری، آزمایش‌ها و فیزیوتراپی
• دستمزد جراح و مدت زمان بستری

برای مدیریت هزینه‌ها، بهتر است قبل از جراحی با پزشک و بخش مالی بیمارستان مشورت کنید.

آیا جراحی شکستگی دست همیشه موفقیت‌آمیز است؟

موفقیت در جراحی شکستگی استخوان دست بسیار بالاست، به‌ویژه زمانی که جراحی به‌موقع انجام شود و بیمار همکاری لازم را در دوره نقاهت داشته باشد. با این حال، برخی عوارض احتمالی وجود دارد که آگاهی از آن‌ها به تصمیم‌گیری بهتر کمک می‌کند.

عوامل مؤثر بر موفقیت جراحی

• انتخاب صحیح روش جراحی
• تجربه جراح دست
• شروع زودهنگام فیزیوتراپی
• سلامت عمومی بدن و تغذیه مناسب
• پرهیز از فشار زودهنگام به دست جراحی‌شده

عوارض احتمالی پس از جراحی دست

• جوش نخوردن یا دیر جوش خوردن استخوان
• باقی ماندن درد یا محدودیت حرکتی
• عفونت در محل زخم
• آسیب به عصب‌ها یا عروق در حین عمل

با مراجعه منظم به پزشک، انجام تمرینات توان‌بخشی و پیروی دقیق از برنامه درمانی، احتمال بروز این عوارض به حداقل می‌رسد.

بیشتر بخوانید: راهنمای جامع بیماری دوپویترن

جمع‌بندی نهایی

جراحی دست یک راهکار تخصصی برای درمان آسیب‌های شدید استخوانی در ناحیه دست، انگشتان یا مچ است. انتخاب روش مناسب، انجام دقیق جراحی و مراقبت‌های پس از عمل، سه ضلع اصلی موفقیت در این مسیر هستند. اگر شکستگی دست شما شدید، جابجا یا چند تکه شده باشد، با مشورت با جراح دست می‌توان بهترین مسیر درمان را انتخاب کرد و به‌زودی به فعالیت‌های روزمره بازگشت.

پرسش‌های متداول

1. آیا همه شکستگی‌های دست نیاز به جراحی دارند؟
   خیر، تنها شکستگی‌های شدید یا جابجا شده نیاز به جراحی دارند. موارد ساده‌تر با گچ‌گیری یا آتل درمان می‌شوند.
2. آیا بعد از جراحی دست می‌توانم دوباره ورزش کنم؟
   بله، پس از دوره بهبودی و با تأیید پزشک، می‌توانید به فعالیت‌های ورزشی بازگردید.
3. آیا پلیت و پیچ‌های جراحی باید بعداً برداشته شوند؟
   در بیشتر موارد نیازی به برداشتن نیست، اما در برخی شرایط پزشک ممکن است این کار را پیشنهاد دهد.
4. چقدر بعد از جراحی می‌توانم به کارم بازگردم؟
   بین 4 تا 8 هفته بسته به نوع کار و میزان فعالیت بدنی، با نظر پزشک می‌توانید به کار برگردید.
5. آیا جای زخم جراحی شکستگی دست باقی می‌ماند؟
   برش‌ها معمولاً کوچک هستند، و با مراقبت مناسب جای زخم کم‌رنگ یا تقریباً ناپدید می‌شود.